توسعه و اعتبارسنجی ابزار فرآیند یاددهی – یادگیری در مدارس هوشمند در نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران

پیشینه و اهداف: هدف از این پژوهش توسعه و اعتبارسنجی ابزار فرآیند یاددهی – یادگیری در مدارس هوشمند در نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران است. روش‌ها: روش پژوهش توصیفی – پیمایشی با استفاده از ابزار پرسش‌نامه محقق­ساخته می­باشد، که بر اساس بررسی پیشینه تحقیق، طراحی و اجرا گردید. ابتدا مبانی نظری و پیشینه پژوهش در این زمینه بررسی گردید و سه بعد شاخص ها، مولفه ها و ابزار استخراج و در قالب گویه های مقیاس طراحی گردید. در مرحله بعد برای بررسی روایی این مقیاس از روش تحلیل گویه استفاده شد و همه گویه ها از روایی و اعتبار لازم بالاتر از 4/0 برخوردار بودند. علاوه بر این پایایی مقیاس به کمک آلفای کرونباخ مشخص و تایید گردید. سپس پرسش‌نامه طراحی شده بعد از اعتباریابی، در اختیار نمونه آماری شامل 216 نفر معلمان مدارس هوشمند شهر گرگان در سال تحصیلی 96-95، که به صورت تصادفی ساده  بر اساس فرمول حجم نمونه انتخاب شده­اند، قرار گرفته و در نهایت نتایج آن با استفاده از روش­های آماری توصیفی و استنباطی تحلیل شد. برای تجزیه و تحلیل  داده های آماری از آزمون فریدمن و تکنیک های آماری t تک نمونه ای استفاده گردید. یافته‌ها: نتایج حاصل از این پژوهش نشان می­دهد، در خصوص شاخص­های یاددهی و یادگیری در مدارس هوشمند بیشترین تاثیر بر ایجاد محیط پویا و جذاب برای خلاقیت دانش­آموزان و کمترین میزان مربوط به ارتقاء ارزشیابی سطوح بالای تفکر، دانش و مهارت می باشد. در زمینه مولفه های یاددهی و یادگیری مدارس هوشمند بیشترین تاثیر بر آشنایی معلمان با مهارت­های IT و کمترین میزان مربوط به ارتقاء تفکر انتقادی و خود­راهبری دانش­آموزان می­باشد. همچنین در ارتباط با ابزارهای یاددهی و یادگیری مدارس هوشمند بیشترین تاثیر بر تکنولوژی ترکیبی (فیلم، تصویر و ...) و کمترین میزان مربوط به تولید وبلاگ­ها و سایت­های آموزشی می­باشد. نتیجه‌گیری: مدارس هوشمند از دستاوردهای مهم توسعه فناوری اطلاعات در راستای تحول بنیادین نظام آموزشی است. از فناوری می توان به عنوان ابزاری قدرتمند برای بهبود کیفیت و کارآیی آموزش استفاده کرد ، اما باید توجه داشت که ترکیب فناوری اطلاعات و ارتباطات با سیستم آموزش و یادگیری روندی چند وجهی و پیچیده است. با توجه به یافته های این پژوهش لازم است در بررسی زیر ساخت‌های مدارس هوشمند، جنبه‌های کمّی و کیفی شاخص‌ها، مؤلفه‌ها و ابزار مؤثر هوشمندسازی مد نظر قرار گیرد. بدون شک، گسترش مدارس هوشمند در کشور بدون توجه به نگرش مسولین، اولیا، دانش آموزان و از همه مهم تر معلمان به این فناوری موفقیت آمیز نخواهد بود. به عبارت دیگر، برای موفقیت در این امر، تعیین عوامل مؤثر بر نگرش مثبت به یادگیری مبتنی بر فناوری ازاهمیت ویژهای برخورداراست زیرا که نگرش مثبت، باعث افزایش انگیزه و پذیرش بهتر فناوری و مشارکت فعال در فعالیت ها می گردد. با نگاه علمی و فناورانه به وضعیت کنونی نظام ‏آموزشی کشور می‌توان با برنامه‌ریزی بلندمدت بستر پویایی محیط آموزشی و فرآیند یاددهی – یادگیری در مدارس هوشمند را با تولید محتوای متنوع الکترونیکی و توانمندسازی معلمان در حوزه فناوری اطلاعات و تحولات ساختاری در همه ابعاد فراهم نمود. در جوامع دانش بنیان از توسعه‌ی مدارس هوشمند به عنوان راه کار تربیت نیروی خلاق و کار آفرین استقبال می‌گردد و به عنوان راه پیشرفت وتوسعه‌ی پایداردر نظر گرفته می شود، با توجه به این اصل ورود کشورمان به این حوزه می‌تواند زمینه توسعه ی روز افزون و پایدار را فراهم نماید.